02.03.2022

Müftü Mustafa BAŞKAPAN

1900-1919 

Başkapanzâde Hacı Hafız Mustafa Vehbi Efendi, meşhur ismiyle Müftü Başkapan, resmî nüfus kayıtlarına göre Rûmî 1 Temmuz 1279 [Miladi: 13 Temmuz 1863 yılında Erzurum ilinin İspir ilçesine bağlı Ortaköy köyünde (Mahalle) dünyaya gelmiştir. Babası, yörenin ileri gelenlerinden Mustafa Ağa’nın oğlu Ali Efendi, annesi ise İncesulu Hacı Osman Efendi’nin bacısı Zelha (Ballı Ebe) Hanım’dır.

Mustafa Vehbi Efendi, eğitimine küçük yaşlardan itibaren babası Ali Efendi’den dinî dersler alarak başlamış ve dinî tahsilini hafızlık eğitimiyle beraber Hacı Osman Efendi’yle sürdürmüştür. Hafızlığını tamamlamasının ardından eğitimine, bölgenin en önemli ve köklü eğitim kurumu olan İspir Kadıoğlu Medresesinde devam etmiştir.

 

Bu medresede dönemin önde gelen âlimlerinden Fıkıh, Tefsir, Kur’an, Kelam, Hadis gibi dinî ilimlerin yanı sıra Matematik, Astronomi, Felsefe, Cebir, Tarih gibi müspet ilimleri tahsil etmiştir. Hafız Mustafa Vehbi Efendi, üç yüzden fazla talebenin eğitim gördüğü medresenin ahlakı ve çalışkanlığıyla öne çıkan en seçkin talebelerinden biri olmuştur. Tahsilini tamamlayıp icazetini aldıktan sonra İspir’in önemli isimlerini yetiştiren Kadıoğlu Medresesinde müderris olmuş ve burada uzun yıllar görev yapmıştır.

 

Hafız Mustafa Vehbi Efendi, müderrisliği süresince birçok âlim ve hafız yetiştirmiştir. Yetiştirdiği talebeleri tahsillerinden sonra pek çok önemli görevlerde bulunarak hem bölge halkına hem de diğer yöre insanlarına önemli hizmetlerde bulunmuşlardır. Bunlardan biri de Kadıoğlu Medresesinde öğrenim görüp 29 Ağustos 1947-18 Nisan 1972 tarihleri arasında 25 yıl İspir müftüsü olarak görev yapan, ahlakı, ilmi ve görev bilinciyle İspir halkının sevgi ve saygısına mazhar olan oğlu Müftü Ali Zeki Başkapan’dır

Kadıoğlu Medresesi, 1725-1726 yıllarında dönemin Erzurum Müftüsü, İspirli Kadızâde Mehmet Efendi tarafından yaptırılmıştır.

Ali Zeki Başkapan, d. 1310-ö. 1391 / d. 1894-ö. 1975 tarihleri arasında yaşamış ve 29 Ağustos 1947-18 Nisan 1972 tarihleri arasında 25 yıl İspir müftüsü olarak görev yapmıştır.

Müftü Başkapan ve silah arkadaşları önce vatan dediler… Önce millet dediler… Onlar İspir erleri, onlar İspir şehit ve gazileriydiler. Tek niyetleri bayrağın inmemesi, ezanın susmasıydı. Can alıp can vermeye ant içtiler... Birer sancak olup dikildiler ve mızrak gibi düşmanların yüreğine indiler.

 

Kendisini milletine adamış bir din ve devlet adamı olan Müftü Başkapan, İspir ve yöresinin düşmanlardan temizlenmesinden kısa bir süre sonra 16 Şubat 1919 [Rûmî: 27 Kânûn-i Sânî 1335 ve Hicri: 15 Cemâziye’l Evvel 1337] günü saat 12:00’de görevi başında vefat etmiştir.